شرایط استاندارد آسانسورهای روملس
قطعا استاندارد سازی آسانسور یکی از مهمترین امور مرتبط به نصب آسانسور و ایمنی استفاده کنندگان از آسانسور می باشد. البته از لحاظ تاریخی باید عرض کنیم که ویرایش اول قانون استانداردسازی آسانسور در سال 1377 توسط شورای عالی امنیت ملی ایجا و اجرایی شد و سپس در سال 1380 ویرایش دوم این قانون تدوین و به اجرا درآمد. البته این قانون بر اساس قانون استاندارد آسانسور اروپا EN81 تدوین گردید و نسخه ملی این قانون با شماره 1-6303 بنام اساندارد ملی آسانسورهای الکتریکی یا کششی و شماره 2-6303 بنام استاندارد ملی آسانسورهای هیدرولیک تدوین گردید و بازدید استاندارد آسانسور از آن تاریخ به بعد بر اساس این دو سند انجام میگیرد.
بندهای متفاوت در آسانسورهای بدون موتورخانه
انجام تعمیرات یا بازرسی از پنج موقعیت در آسانسورهای بدون موتورخانه ممکن است:
از طریق دریچه هایی که در بیرون چاه برای دسترسی به ماشین آلات تعبیه شده است
از طریق سقف کابین
از طریق دریچه های دیواره کابین
از طریق کف چاهک
از طریق کفی ( platform)
لزوم انجام آزمون ها از بيرون چاه
اگرچه انجام تعمیرات و بازرسی از طریق پنج موقعیت فوق مقدور است اما انجام عملیات نجات اضطراری و کلیه آزمونهای ديناميكي ( مانند آزمايش ترمز ، آزمايش تراکشن ، آزمايش پاراشوت ، آزمايش ضربه گير يا آزمونهاي وسايل محافظت در برابر ازدياد سرعت هنگام صعود) بايد از بيرون چاه امكان پذير باشد.(بند 6-4-3-2و 6-6 )
لزوم خروج اضطراری از چاه یا کابین
در حالتی که انجام تعمیرات از بیرون چاه مقدور نباشد بايد امكان خارج نمودن تجهیزات و ترك محل كار به طور ايمن از داخل چاهک ، روی کابین و همچنین داخل کابین وجود داشته باشد.
حداقل ابعاد مفید در یا دریچه ها جهت خروج ایمن می باید 75 سانتی متر در 75 سانتی متر باشد. در استاندارد en81-2009 ولی در استاندارد ملی 6303-1 ویراویش سال 93 این عدد به 60 * 60 سانتی متر تقلیل یافته
1- دسترسي از بيرون بدون وارد شدن به چاه
مطابق بند 6-4-7-2- دسترسي به ماشين آلات درون چاه از يك فضاي كاري بيرون چاه بايد داراي شرايط زير باشد:
الف ) ابعاد كافي براي انجام كارهاي لازم از طريق درب يا دريچه را دارا باشد .
ب ) تا حد امكان كوچك باشد تا از سقوط به درون چاه جلوگيري شود .
پ ) به طرف داخل چاه باز نشود .
ت ) قفل کليد خور داشته باشد به طوريکه بستن و قفل کردن آنها بدون کليد ممکن باشد.
ث ) مجهز به يك وسيله برقي ايمني براي كنترل حالت قفل بودن باشد .
ج ) بدون منفذ بوده و مقاومت مكانيكي آن تابع الزامات مربوط به دربهاي طبقات باشد و با قوانين محافظت در برابر آتش سوزي براي ساختمان مذكور مطابقت داشته باشد.
2- انجام تعمير يا بازرسي از طريق سقف کابين
در جاهائيكه كارهاي تعمير و نگهداري يا بازرسي ماشين آلات از درون كابين يا از روي سقف آن انجام مي شود ، لازم است موارد زير اعمال شود (بند 6-4-3-1):
الف ) از همه حركتهاي خطرناك كابين بايد توسط وسيله اي مكانيكي (Park Plate/Fix Plate) جلوگيري شود .
ب ) از همه حركتهاي كابين با استفاده از وسيله برقي ايمني (میکروسوییچ) بايد جلوگيري شوند ، مگر آنكه وسيله مكانيكي در حالت غير فعال قرار گرفته باشند (مطابق بند 14-1-2).
پ ) در حين عملكرد اين وسيله بايد امكان اجراي عمليات تعمير و نگهداري و ترك محل كار به طور ايمن وجود داشته باشد.
شرایط استاندارد آسانسورهای روملس
لزوم انجام آزمون‌ها از بیرون چاه
اگر چه انجام تعمیرات و بازرسی از طریق پنج موقعیت فوق مقدور است؛ اما انجام عملیات نجات اضطراری و کلیه آزمونهای دینامیکی (مانند آزمایش ترمز، آزمایش تراکشن، آزمایش پاراشوت، آزمایش ضربه گیر یا آزمونهای وسایل محافظت در برابر ازدیاد سرعت هنگام صعود) باید از بیرون چاه امکان‌پذیر باشد.
در صورتی که تعمیر و نگهداری یا بازرسی ماشین‌آلات از چاهک انجام شود لازم است شرایط زیر تامین شود:
الف) باید وسیله‌ای فراهم شده باشد که تا ظرفیت نامی آسانسور و با سرعتی حداکثر تا سرعت نامی آن، کابین آسانسور را به صورت مکانیکی طوری متوقف نماید که حداقل فاصله ۲ متر بین کف فضای کاری و پائین ترین قسمت کابین تامین شود. شتاب حرکت کند شونده این وسیله مکانیکی نباید از مقدار ایجاد شده توسط ضربه گیر بیش تر شود.
ب) این وسیله مکانیکی باید قادر به متوقف نگهداشتن کابین باشد
پ) این وسیله مکانیکی می‌تواند به طور دستی یا خودکار عمل نماید
ح) برگشت آسانسور به حالت کارکرد عادی باید فقط با استفاده از عملکرد یک وسیله برقی که سیستم را مجددا آماده به کار می‌نماید در خارج از چاه که فقط افراد مسئول به آن دسترسی دارند، انجام شود (مثلا داخل تابلو قفل شده قرار داشته باشد).
عملکرد متوقف‌کننده‌های قابل حرکت
عملکرد متوقف‌کننده‌های قابل حرکت، باید از بیرون چاه امکان پذیر بوده و به موارد زیر مجهز باشند:
الف) ضربه‌گیر
ب) یک میکروسوییچ که فقط زمانی به کابین اجازه حرکت دهد که متوقف کننده‌ها در وضعیت جمع شده باشند
پ) یک وسیله ایمنی برقی که چنانچه کفی در حالت باز باشد, فقط در صورتی به کابین اجازه حرکت داده شود که متوقف کننده‌ها در حالت کاملا باز قرار داشته باشند.
در صورتی که لازم باشد حرکت کابین آسانسور از روی کفی انجام شود، باید یک وسیله کنترل و بازرسی (جعبه رویزیون)برای استفاده از روی کفی وجود داشته باشد
هنگامی که متوقف‌کننده (های) قابل حرکت در وضعیت فعال می‌باشند، حرکت الکتریکی کابین باید تنها از طریق وسیله (های) کنترل و بازرسی (جعبه رویزیون) امکان‌پذیر باشد
حداکثر بار مجاز بر روی کفی باید ذکر شود.
دسترسی از بیرون بدون وارد شدن به چاه
دسترسی به ماشین‌آلات درون چاه از یک فضای کاری بیرون چاه باید دارای شرایط زیر باشد:
الف) ابعاد کافی برای انجام کارهای لازم از طریق درب یا دریچه را دارا باشد
ب) تا حد امکان کوچک باشد تا از سقوط به درون چاه جلوگیری شود
پ) به طرف داخل چاه باز نشود
ت) قفل کلیدخور داشته باشد به طوریکه بستن و قفل کردن آنها بدون کلید ممکن باشد
ث) مجهز به یک وسیله برقی ایمنی برای کنترل حالت قفل بودن باشد
ج) بدون منفذ بوده و مقاومت مکانیکی آن تابع الزامات مربوط به درب‌های طبقات باشد و با قوانین محافظت در برابر آتش سوزی برای ساختمان مذکور مطابقت داشته باشد.
دو مورد قابل توجه در آسانسورهای بدون موتورخانه
الف) محل نصب درها یا دریچه ها
حداقل راه‌های عبوری که طبق مقررات ساختمان ضروری است، نباید با باز شدن درب یا دریچه آسانسور که بر اساس دستورالعمل‌های نگهداری در فضای کاری خارج از چاه آسانسور به کار می‌رود مسدود گردد.
ب) فضای بالای موتور
حداقل فاصله قائم آزاد در بالای قطعات دوار بدون حفاظ سیستم محرکه باید ۳/۰ متر باشد. اگر این فاصله کمتر از ۳/۰ متر باشد باید پوششی در جهت محافظت از جراحت بدنی تعبیه گردد.
انواع گواهینامه استاندارد آسانسور
لازم بذکر است ۲ نوع گواهینامه استاندارد برای آسانسورها وجود دارد :
۱. گواهینامه استاندارد اولیه
برای گرفتن گواهینامه اولیه آسانسور (ساختمان های نوساز)، لازم است مدارک ذیل جهت پیگیری به شرکت نصب کننده آسانسور تحویل داده شود .
– کپی ازصفحه اول پروانه ساختمان
پشت و رو کارت ملی متقاضی پروانه
صفحه اول شناسنامه متقاضی پروانه
ممکن است آسانسور شما قدیمی باشد ، یعنی نصب و راه‌اندازی آن به زمانی برگردد که هنوز استاندارد سازی آسانسور اجباری نبوده ( قبل از سال ۱۳۸۳) و بدون گواهی استاندارد اخذ پایان کار ساختمان ممکن بود، در صورت درخواست متقاضی پروانه ساختمان می توان پیگیری های لازم را با مدارک ذکر شده بالا انجام داد .
نکته ای که وجود دارد از بابت آسانسورهای قدیمی بدون پروانه ساختمان دولتی می باشد، که با جایگزین شدن قبض برق محل نصب آسانسور مشکل مرتفع شده و در صورت رعایت استانداردها اخذ گواهینامه قابل پیگیری می باشد .
۲. گواهینامه استاندارد ادواری
در سناریوی دیگر ممکن است که گواهی اولیه را داشته باشید یعنی در سال های گذشته اخذ شده باشد، اما اکنون می‌خواهید به طور ادواری استاندارد آسانسور را بگیرید. این خصوصا در ساختمان های پر رفت و آمد وجود دارد و مسئولیت سنگینی در قبال حفظ ساکنین از لحاظ جانی و مالی و ایمنی بر عهده مدیر یا صاحبان ساختمان می گذارد که با عقد قرار داد با شرکت معتبر آسانسوری و تحویل مدارک ذکر شده قابل پیگیری و انجام خواهد بود.
مدت زمان گرفتن گواهینامه اولیه بین ۲۰ تا ۳۵ روز و استاندارد ادواری بین ۱۰ تا ۳۰ روز است، لازم بذکر است زمان مد نظر جهت گرفتن گواهینامه به المان هایی از جمله کارهای ساختمانی که توسط کارفرما انجام می شود و شرکت بازرسی بستگی دارد و امکان کوتاه شدن زمان اخذ گواهینامه استاندارد نیز وجود خواهد داشت.